Spis treści
Wprowadzenie
Obecnie, gdy organy podatkowe mają dostęp coraz bardziej zaawansowanych narzędzi analitycznych, nie muszą już przeprowadzać masowych kontroli, by skutecznie identyfikować błędy w rozliczeniach przedsiębiorców. Zamiast tego, bazują na szczegółowych danych przesyłanych przez firmy w ramach obowiązków raportowych, takich jak JPK czy MDR. Efekt? Choć liczba kontroli spada, ich jakość rośnie – a to oznacza, że ryzyko wykrycia nieprawidłowości jest dziś większe niż kiedykolwiek. Co zatem zrobić, gdy fiskus jednak zakwestionuje nasze rozliczenia? W tym artykule przedstawiamy praktyczne kroki, które warto podjąć, gdy kontrola podatkowa nie przebiega po naszej myśli.
Jakie kroki należy podjąć?
Zachowaj spokój i przeanalizuj sytuację
Pierwszym krokiem, jeszcze zanim kontrola się zakończy, powinno być dokładne przyjrzenie się zakwestionowanym elementom rozliczeń. Warto na tym etapie zebrać całą dokumentację dotyczącą kontrolowanego obszaru oraz przygotować wyjaśnienia. Sposób przedstawienia faktów – z właściwym kontekstem i uzasadnieniem – może istotnie wpłynąć na ocenę sprawy przez organ podatkowy.
Uwaga! Błędne lub niepełne informacje mogą nie tylko zaszkodzić w toku kontroli, ale także utrudnić obronę w późniejszym postępowaniu podatkowym.
Korekta deklaracji – rozważyć, ale nie spieszyć się
W zależności od rodzaju prowadzonej kontroli podatnik ma możliwość złożenia korekty deklaracji:
- w przypadku kontroli podatkowej – do momentu doręczenia upoważnienia do jej przeprowadzenia,
- w przypadku kontroli celno-skarbowej – w ciągu 14 dni od doręczenia upoważnienia (już w toku kontroli).
Korekta może ograniczyć sankcje finansowe i wykluczyć odpowiedzialność karnoskarbową, ale jednocześnie oznacza rezygnację z obrony pierwotnego stanowiska. Dlatego warto podejść do niej strategicznie – z udziałem doradcy podatkowego lub prawnika.
Skalkuluj konsekwencje finansowe
Nieprawidłowości mogą skutkować koniecznością zapłaty zaległego podatku z odsetkamic(16,5% rocznie; przy VAT i akcyzie nawet do 25%) lub dodatkowym zobowiązaniem podatkowym – nawet 30% kwoty zaniżonego podatku, a nawet ryzykiem odpowiedzialności karnej skarbowej osób odpowiedzialnych za rozliczenia.
Warto ocenić, co będzie bardziej opłacalne: walka o rację czy szybka korekta i uniknięcie długiego sporu.
Nie lekceważ reputacji firmy
Konflikty z fiskusem mogą negatywnie wpłynąć na wizerunek firmy – szczególnie jeśli sprawa staje się publiczna lub dotyczy dużych kwot. Z drugiej strony, profesjonalne podejście do kontroli może budować zaufanie kontrahentów i instytucji.
Wybierz odpowiednią strategię współpracy z organem
Relacje z organem podatkowym można prowadzić na różne sposoby – od ograniczonej współpracy po pełną transparentność i dialog. Niezależnie od przyjętej strategii, należy zachować profesjonalizm, rzeczowość i spójność w przekazywanych informacjach.
Jeśli dochodzi do postępowania podatkowego – aktywnie działaj
Jeżeli nie zdecydujesz się na korektę, a kontrola zakończy się protokołem wskazującym nieprawidłowości, organ może wszcząć formalne postępowanie podatkowe.
Na tym etapie:
- przedstaw dodatkowe dowody i argumenty,
- żądaj przeprowadzenia dowodów (np. opinii biegłych, przesłuchań),
- skorzystaj z pomocy profesjonalnego pełnomocnika.
Zadbaj o możliwość odwołania
Po zakończeniu postępowania podatkowego organ wydaje decyzję. Masz 14 dni na złożenie odwołania do organu wyższego stopnia. Pamiętaj, że decyzja organu I instancji co do zasady nie jest od razu wykonalna. Wyjątkiem jest nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności. W szczególnych przypadkach (np. w składach podatkowych) obowiązek zapłaty lub zabezpieczenia należności może powstać wcześniej.
Kontrola podatkowa? Myśl długofalowo!
Czasami lepiej ponieść mniejszy koszt teraz niż ryzykować przegraną po kilkuletnim postępowaniu. W innych przypadkach warto walczyć do końca – zwłaszcza gdy stanowisko jest dobrze udokumentowane i poparte interpretacjami czy orzecznictwem.
Podsumowanie
Jeśli kontrola skarbowa wykaże nieprawidłowości, nie wpadaj w panikę. Kluczem do ograniczenia skutków – zarówno finansowych, jak i reputacyjnych – jest szybka analiza sytuacji, dobrze przemyślana strategia i odpowiednie wsparcie ekspertów. Pamiętaj, że błędne decyzje na wczesnym etapie mogą rzutować na cały przebieg postępowania – dlatego warto działać rozważnie i z wyprzedzeniem.
