Art. 54 w Kodeksie karnym skarbowym – uchylenie się od opodatkowania

Spis treści

Kodeks karny skarbowy art 54 – uchylenie się od Opodatkowania

Nie ma nic bardziej pewnego niż śmierć i podatki, prawda? Ale co się dzieje, gdy próbujesz ominąć jeden z nich, szczególnie podatek? Dzisiaj zajmiemy się zagadnieniem uchylenia się od podatkowania według kodeksu karnego skarbowego. Oszustwo podatkowe, potocznie nazywane „uchylaniem się od obowiązku podatkowego”, jest jednym z najczęstszych naruszeń w polskim systemie podatkowym. Kodeks karny skarbowy ściśle definiuje tę kwestię i określa konsekwencje prawne dla osób, które popełniły takie przestępstwo.

Definicja i zakres przestępstwa

Uchylanie się od obowiązku podatkowego, znane również jako oszustwo podatkowe, to jedno z najczęściej popełnianych przestępstw skarbowych. Jego istotą jest narażenie mienia wierzyciela podatkowego (najczęściej Skarbu Państwa) na uszczuplenie poprzez niezgłoszenie lub nieprawidłowe zgłoszenie podstaw opodatkowania. W przypadku tego przestępstwa sprawcą może być wyłącznie podatnik, czyli osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która zobowiązana jest do zapłaty podatku.

W sytuacji, gdy podatnikiem jest spółka lub inną formą organizacyjną, a obowiązki podatkowe wykonuje osoba trzecia, odpowiedzialność karną skarbową ponosi ta osoba, która zgodnie z przepisami prawa, decyzją właściwego organu, umową lub faktycznym wykonywaniem zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, danej jednostki. Oznacza to, że wyżej opisane osoby mogą ponieść konsekwencje za uchylanie się od obowiązków podatkowych, jeśli działania te są wynikiem ich decyzji lub zaniechań.

Charakterystyka przestępstwa

Uchylanie się od obowiązku podatkowego jest przestępstwem skutkowym, co oznacza, że do jego zaistnienia konieczne jest wystąpienie narażenia na uszczuplenie podatku. Ważne jest, aby zrozumieć, że samo narażenie na uszczuplenie, a nie faktyczne uszczuplenie podatku, jest wystarczające do popełnienia tego przestępstwa. Przykładem może być złożenie deklaracji podatkowej zawierającej nieprawdziwe dane, które mogłyby prowadzić do obniżenia należności podatkowych.

Przykłady uchylenia się od podatkowania

Fikcyjne faktury

Pan Jan prowadzi małą firmę budowlaną. Aby zminimalizować swoje zobowiązania podatkowe, Pan Jan systematycznie rozlicza fałszywe faktury na fikcyjne usługi, które nigdy nie miały miejsca. Dzięki temu zmniejsza podstawę opodatkowania, co skutkuje niższymi zobowiązaniami podatkowymi wobec urzędu skarbowego.

Ukrywanie dochodów

Pani Anna jest freelancerką świadczącą usługi graficzne. Część swoich zleceń wykonuje „na czarno”, nie rejestrując dochodów w księgach przychodów i rozchodów. Dzięki temu unika płacenia podatku dochodowego oraz VAT od części swoich dochodów.

Niewłaściwe rozliczanie kosztów

Pan Tomasz prowadzi firmę handlową i regularnie wlicza do kosztów uzyskania przychodu wydatki, które nie mają związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, takie jak prywatne wyjazdy czy zakup luksusowych towarów na potrzeby osobiste. W ten sposób obniża dochód podlegający opodatkowaniu, co pozwala mu na płacenie niższego podatku dochodowego.

Optymalizacja podatkowa a uchylanie się od opodatkowania

Bardziej skomplikowane czynności zmierzające ku optymalizacji podatkowej bez wątpienia powinny być konsultowane ze specjalistami w dziedzinie prawa podatkowego. Przestrogą jest m.in. nowelizacja ordynacji podatkowej, która wprowadziła tzw. klauzulę przeciw unikaniu opodatkowania.

 

Zgodnie z art. 199a ust. 2 ordynacji podatkowej, jeżeli pod pozorem dokonania czynności prawnej dokonano innej czynności prawnej, skutki podatkowe wywodzi się z tej ukrytej czynności prawnej. Oznacza to, że organ podatkowy może zakwestionować czynność, której celem jest optymalizacja podatkowa, jeżeli jest ona pozorna i ma na celu ukrycie innej czynności prawnej.

Warto jednak podkreślić, że jeśli czynności składające się na optymalizację podatkową nie noszą znamion pozorności, organ podatkowy nie może ich zakwestionować. Przepisy podatkowe nie umożliwiają organom podatkowym samodzielnego poddawania ocenie charakteru podejmowanych przez podatnika czynności oraz ich skutków podatkowych. Jeśli czynność prawna jest ważna, organ podatkowy zobowiązany jest respektować jej skutki.

Zgodnie z art. 54. Kodeksu karnego skarbowego

Uchylanie się od opodatkowania

1.Podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.

2. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

3. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

uchylenie się od podatkowania - Art. 54 kodeks karny skarbowy

Główne punkty dotyczące uchylenia się od podatkowania

Sprawca przestępstwa:

  • Tylko podatnik może być sprawcą oszustwa podatkowego. Jest to osoba, która według prawa jest zobowiązana do zapłaty podatku.
  • Jeśli podatnikiem jest spółka lub inna jednostka, odpowiedzialność spoczywa na osobie działającej w imieniu tej jednostki. Najczęściej są to osoby zarządzające sprawami finansowymi, np. dyrektorzy finansowi, księgowi czy członkowie zarządu spółki.

Charakterystyka przestępstwa:

  • Jest to przestępstwo skutkowe, co oznacza, że do jego popełnienia wystarczy samo narażenie podatku na uszczuplenie, nawet jeśli nie doszło do faktycznej straty,
  • Strona podmiotowa tego czynu polega na umyślności.

Mechanizm oszustwa:

  • Oszustwo podatkowe najczęściej polega na ukrywaniu informacji przed organami podatkowymi. Może to dotyczyć nieujawnienia pewnych transakcji, dochodów czy innych operacji, które wpływają na wysokość podatku.
  • Przykładem może być nieujawnienie przychodu z umowy sprzedaży. Jeśli podatnik uzyskał dochód z transakcji, ale nie uwzględnił tego w deklaracji podatkowej, popełnia przestępstwo.

Współczesny system podatkowy jest skomplikowany, a przepisy są ściśle egzekwowane. Jeśli masz wątpliwości warto skonsultować się z ekspertem ds. podatków. Szukasz pomocy z zakresu prawa karnego skarbowego i kodeksu karnokarbowego? Zadzwoń pod numer telefonu: + 48 536 371 928 lub napisz na adres e-mail: kancelaria@jablonscy-adwokaci.pl

Udostępnij ten post: